Raydan Çıkan Trenler, Hernán Ronsino [Çeviri: Seda Ersavcı]

öncelikle çevirmeni seda ersavcı’nın hakkını vermek gerekli orijinal ismi glaxo, fransızca’ya “buenos aires’e son tren” gibi bir başlıkla -Last Train from Gun Hill’e gönderme- çevrilmiş, türkçe başlık o kadar güzel ve hikayeye uymuş ki, çok yerinde.

dili ekonomik kullanan ronsino dört karakter gözünden dört farklı anlatım tarzının altından kalkmış. yerinde geri dönüşlerle, doğrusal akış izlemeyen dört farklı tarihle dingin başlayan hikaye felaketine bağlanıyor. komplo, suçluluk ve şiddet anlatısını başarıyla kurgulamış.

ronsino, faulkner’a ince selam göndermiş, kendi kasabasını yeniden adlandırıp -glaxo-, bir karakterine faulkner kitaplarından isim vermiş -vardemann-. tüm hikaye ise arjantin’de polisin yargısız infaz yaptığı bir bir politik katliamın ülkenin kuş uçmaz kervan geçmez kasabasında masum insanların hayatlarını nasıl etkilediği üzerine. ‘Kan Davasının Sonu’ bir Anthony Quinn, Kirk Douglas filmi, metinde bağlamın omurgası. bu intikam hikayesi metindeki insanların yaşadıklarının metaforu. film türkiye’de viski içme sahneleri buzlanarak gösteriliyormuş artık, edebiyat hala buzlama kaldırmıyor allahtan.

metnin düz ilerlemeyen tarihsel anlatısı, tarihin yeniden kuruluşu veya yaşamlara etkisi değil, onun nasıl kurtulmanın mümkün olmadığı bir kabus oluşundan. tarih, metinde kaosun kaynağında, başlangıcında bitiyor. ihanetin gerçekleştiği anda, suikastin, hayatların kolluk kuvvetinin tarihin ilerleyişinin tek yolunun ihanet olduğunu savunmasında başlıyor.

edebiyatın hayatı okuma çabasında yıldızın parladığı bir metin bu. hala kurgusal metin okumanın neden çıkar yol olduğunu gösteriyor. orijinal metin, bir üçlemenin ikinci kitabı, çeviride belirtilmemiş bu. üçlemenin ilk kitabının ismi “çözülme”, evet, işte edebiyat.

fransa’da aralık ayında raylı sistemler çalışanlarının devasa grevi bekleniyor. özel sektöre göre gayet iyi çalışma şartları ve sosyal hakları olan demiryolları işçilerinin bu haklarının kısıtlanmasına uğraşılıyor. sınırsız grev amaçlanıyor, özellikle paris için bu, tam da kitabın başlangıcındaki gibi bir dehşet anı, bir şeylerin sona erişinin, kapanmaya direnen bazı yara izlerinin görüntüsü.